ekonomista, dzień dobry.

Dzień dobry!

Porozmawiajmy o sytuacji

na rynku budowlanym

w kontekście budowy lotniska w Radomiu.

Tam jest pewien zgrzyt,

bo jedni chcą budować szybko,

drudzy chcą budować trochę wolniej,

no i pojawia się

problem, kto tutaj ma rację?

Pana zdaniem?

Mim zdaniem zawsze ten,

który wykłada pieniądze,

a nie ten,

który chce te pieniądze wyciągnąć

z kieszeni tego, który z tymi pieniędzmi dysponuje.

Faktycznie jest tak,

że lotnisko Radom

musi

zostać wybudowane i uruchomione

w określonym czasie,

ze względu nie dlatego,

że ktoś ma takie chciejstwo,

tylko ze względu na konieczność

ograniczeń rozwojowych

samego lotniska głównego,

jakim jest lotnisko Chopina,

te plany czasowe, które zostały

przedstawione

one wynikają

po pierwsze z potrzeb biznesowych, ale po drugie bezwzględnie z analizy doświadczeń

budowy tego typu

rozwiązań, jakim jest budowa terminala.

I w Polsce i zagranicą.

Firmy budowlane jedna chcą rozwlec to w czasie... Dlaczego? One dzisiaj

mają taką pozycję i tyle kontraktów,

że chcą złapać

trochę więcej tych srok za ogon?

Mamy dwie dwie sytuacje. Po pierwsze

mamy szczyt koniunktury budowlanej już, która pokazuje, że część podmiotów zaczyna mieć ogromne

kłopoty,

bo albo nabrała za dużo zleceń, albo została wyeliminowana

z kontraktów

przez tych najsilniejszy graczy którzy sobie nazgarniali

i mają dziś

w wielu obszarach problem z wykonaniem swoich zobowiązań.

Teraz, jeżeli widzą następny kontrakt, to oczywiście

łapczywie chcą go

wziąć,

ale nie są gotowi organizacyjnie i technicznie

do zrealizowania.

No więc, wiedząc, że mają zobowiązania już rozpoczęte, chcą

na tyle wydłużyć proces,

żeby mieć pewność zyskania korzyści.

Dlatego, że ten kontrakt,

który wiąże się z budową terminala, zakłada

premie

za skrócenie okresu.

Więc czym pan

bardziej wydłuży

kontrakt,

tym ma pan większe prawdopodobieństwo uzyskania premii za jego skrócenie.

Więc cała gra polega na tym, żeby

wymyślić maksymalne terminy, absurdalne,

takie, które pozwolą

zapewnić,

że zbierze się

tą

wartość dodaną, jaką jest

nadwyżka, wynikająca z premii za skrócenie i ostatecznie

ten terminal będzie oddany o wiele krócej niż nawet

dzisiaj PPL sobie planuje, dlatego że

za dodatkowe pieniądze

biznes

zrobi bardzo dużo, też to pokazują doświadczenia

skracania prac

na przykład na obwodnicy

Skarżyska Kamiennej,

czy też innych przykładów budowlanych... Czyli taki mechanizm zapisywania premia za szybsze ukończenia to jest coś,

co powinno być standardem w Polsce,

żebyśmy nie mieli opóźnionych dróg... Ja bym chciał, żeby po pierwsze w Polsce standardem było to, że budujemy 24 h...

Ja bym chciał, żebyśmy chociaż

7 dni w tygodniu... Nie. 24 h przez 7 dni w tygodniu, dlatego że maszyna może pracować. Jeżeli Kowalski

ma swoje ograniczenia

wynikające z kodeksu pracy,

to nie znaczy, że trzech Kowalskich

w cyklu zamiennym

nie może obsługiwać maszyny.

Stanie maszyn

to jest największy

koszt.

Jak jeździmy po całej Polsce, widzimy. To dla mnie jest całkowicie niezrozumiałe,

dlatego że, po pierwsze paraliżuje to cały system dookoła, tego nikt nie liczy, nie liczy się

kosztów ekonomicznych problemu, związanego z przedłużaniem

się procesu budowlanego.

Skrócenie czasu,

a szczególnie w takich miejscach

wrażliwych, jakimi są na przykład

huby komunikacyjne, czy też

miasta,

gdzie mamy drogi,

czy różnego rodzaju budynki

Jak komuś zależy... Ten największy budynek w Warszawie budowany dziś.

Totalnie.

Po prostu coś, co się dzieje, to jest jedno piętro na tydzień. To pokazuje,

że technologicznie i technicznie jest to wykonalne,

ale kiedy jest wykonalne?

Kiedy wykonawca ma zgromadzony sprzęt,

technologię. Nawet oni nie mają tam placu budowlanego, dlatego że wszystko musi przyjeżdżać na czas, dlatego że nie ma przestrzeni.

To jest coś podobnego, jak kiedyś budowana była pod Wrocławiem fabryka LG Philips.

Oni mieli

co do minuty wyliczoną budowę fabryki

i dokładnie to zrobili. Kwestia prywatnego inwestora?

Dokładnie. Budowlańcy potrafią to zrobić,.

Kwestia tego,

żeby tak przygotować kontrakty

i zobowiązania,

że kary

za różnego rodzaju ograniczeni, opóźnienia,

są bardzo duże. Oczywiście trzeba

zapłacić godne pieniądze na rynku,

ale bezwzględnie,

za próbę manipulacji na rynku - karać.

Dużo większe są pieniądze za

pracę 24h?

To nie jest kwestia dużo większych

pieniędzy, to jest kwestia pytania o premię: za to, w jaki

sposób przedstawisz mi rozwiązanie.

Ja uważam, że

tego typu

terminal, który ma być

postawiony -mówimy tak naprawdę

o 30 tys.

metrów kwadratowych.

Proszę zwrócić uwagę - jak się jedzie

dzisiaj na trasie z Warszawy do Łodzi, widzimy po prawej stronie budowę hali 100 tys.

metrów kwadratowych. Pod Grodziskiem Mazowieckim.

Ja jestem z tamtych okolic.

Pan widzi, z jakim tempem to jest budowane.

A czym się różni terminal od takiej hali?

Terminal jest troszeczkę lepiej wykończony w środku. Ale mniejszy

i ma mniej wymagań. Mówimy o tym terminalu Radomskim.

To jest terminal dosyć prosty w konstrukcji, tylko po to,

żeby obsługiwać

pasażerów

i tych low costowych i czarterowych.

A to nie jest trochę tak, że dzisiaj

na rynku się porobiło, że to nie inwestor,

tylko firma budowlana stawia warunki?

Jeżeli dzisiaj sytuacja jest taka,

że tych zamówień jest dosyć dużo,

czy było, firmy nałapały

tych zamówień,

czyli one są bezpieczne.

One

mogą zacząć wybierać, mogą

też wymyślać

sposób, który jest niebezpieczny dla inwestora.

Ja sam wiem, bo mam też swoje inwestycje,

które przygotowuję, jak trudno, jak długo

na przykład

zajmuje cały proces

przygotowania inwestycji,

jak rozbieżne są ceny,

proszę

wyobrazić sobie,

że cena

na projekt może

być cztero-, pięciokrotnie wyższa, różnicę od najtańszej do

najdroższej,

pięć

razy ta wartość najniższa.

To pokazuje, że część

tych przygotowujących ma już tyle zamówień, że ma dokładnie w nosie

tych zainteresowanych

i naprawdę bardzo trudno jest

znaleźć taniego wykonawcę.

A z wykonawstwem

budowy hal

to ja muszę mieć

sytuację,

w której dziś podejmuję działania planistyczne, architektoniczne,

a jak dobrze mi pójdzie, to znajdę wykonawcę,

czyli przestrzeń

na wykonanie

przez wykonawcę czasową,

może w 2021,

jak mi dobrze pójdzie.

To pokazuje

jak to dzisiaj wygląda.

To jest chwila, bo za chwilę może się okazać, że dekoniunktura

po pierwsze

odwróci ten rynek,

a po drugie

upadłości

podwykonawców

będą strasznie

bolesne dla tych dużych firm,

bo przecież te duże firmy same nie robią.

Na co one narzekają? Że w Radomiu, w okolicach Radomia, nie mają podwykonawców do pracy.

Panie Arturze, ale może ten czas,

możliwe, że wydłużony, będzie można przygotować do tego, żeby Radom,

zdjąć z niego odium lotniska w Radomiu?

To są dwie rzeczy.

Po pierwsze, samo przygotowanie miasta,

które nie do końca chyba czuje

skalę inwestycji, z którą ma do czynienia

i zobowiązania, czy też ryzyka, które się z tym wiążą.

Druga część, to są

]sieci komunikacyjne, które poprzez

dokończenie zwiększą

czy poprawią komunikację między Warszawą a Radomiem.

Czyli mówimy tutaj o drodze S7

i linii kolejowej.

Jeżeli one są opóźnione

w swoim wykonaniu,

więc

ten czas może spowodować, że one będą

szybciej gotowe, tym samym już

mieszkańcy okoliczni

przyzwyczają się do określonego

procesu. Ile to jest miejsc pracy mniej więcej?

Trzeba liczyć w ten sposób, że na milion

obsługiwanych pasażerów, to jest 2000 miejsc pracy w regionie, około 1425

bezpośrednio lokalnie.

Czyli załóżmy, że to będzie 3000 na milion pasażerów

Zakładając, że mamy 3 miliony

to razy 3 ta kwota.

Powiedzmy, że to jest 8000 ludzi,

To już naprawdę jest bardzo znaczna zmiana w samym

Radomiu

i w okolicach.

I teraz wróćmy jeszcze do tej kwestii związanej z przygotowaniem miasta.

To jest kwestia

bezpieczeństwa

medycznego.

Szpitale,

służby medyczne,

służby bezpieczeństwa,

które muszą

przejść przygotowanie

na obsługę lotniska,

które będzie miało 3 miliony pasażerów,

to są sytuacje nadzwyczajne,

to są specjalizacje medyczne,

które trzeba utrzymać,

to jest kadra, którą trzeba

przygotować, to jest cała oferta turystyczna, która również powinna być uzupełniona,

to są

różnego rodzaju rozwiązania

hotelowe, logistyczne,

masę ofert,

które muszą zostać rozwinięte,

bo lotnisko nie jest takim obcym ciałem, które my sobie wkładamy i ono niezależnie funkcjonuje,

ono musi...

A na to patrzą włodarze miasta?

Jaką mają szansę i jak spróbują ją wykorzystać? Myślę, że już dzisiaj

chyba tak,

przez pewien czas

było postrzeganie jako tego ciała obcego,

a jak rozmawiam

z niektórymi włodarzami,

oni mają

już pewność, że to na pewno zadziała,

tylko sposób komunikacji jeszcze nie jest poprawny.

Ta komunikacja wokół Radomia była, umówmy się, dosyć specyficzna...

Przypomnijmy sobie,

to jest przecież lotnisko,

które upadło.

I teraz jest takie,

zresztą też sam ja jeżdżę

do Radomia,

jest takie przekonanie,

że zaraz zaraz,

przecież już raz to graliśmy,

to i tak nie wyjdzie,

takie polskie podejście. Nie wierzą.

Ale ja cały czas

tłumaczę jedną prostą rzecz.

Poprzednie lotnisko,

to było

tak zwane leczenie kompleksów przez samorząd.

Nie mamy lotniska,

to sobie zbudujemy.

Ktoś, kto się kompletnie nie zna

na organizacji tego procesu,

stwierdza, że będzie miał lotnisko,

to nie tylko to.

Modlin to jest to samo.

Leczenie kompleksów.

Nagle mamy sytuację, w której na upadły podmiot,

wchodzi inwestor

strategiczny branżowy.

To jest marzenie biznesowe.

Biznes zawsze mówi, że wygrywa ten,

kto się zna na branży.

Zarabia ten,

który zna się na tym obszarze.

Proszę zauważyć,

to PPL mówi,

my będziemy inwestować

nie pieniądze twoje,

nie pieniądze publiczne,

tylko

swoje pieniądze wynikające

z zysków, które wypracowujemy jako przedsiębiorstwo

i z konieczności

biznesowej, czyli wiemy,

że niewydolny dzisiaj

jest port lotniczy w Okęciu,

bo na 600 operacji, które można zrealizować dziennie

a 42 około w godzinę,

jest to mechanizm,

który pokazuje,

że jesteśmy na granicy,

czyli lotnisko jest w tym momencie

na granicy możliwości.

W nocy nie można

latać mówimy

starty i lądowania...

Tam jest jeszcze jeden problem, znaczy linie lotnicze też były jednak negatywnie nastawione. Pana zdaniem

uda się zdjąć ten problem?

Ja wiem, że jakby w momencie, kiedy

każdy gra

o dodatkową ostatnią przestrzeń,

bo jeżeli dzisiaj mamy sytuację taką, że mamy 600 operacji, a we wrześniu było 587 operacji zrealizowanych,

czyli przestrzeń już jest naprawdę graniczna,

dochodzimy do 600 operacji,

więc już nic

nie można, środowiskowo nie można, organizacyjnie nie można,

jeszcze w międzyczasie trzeba

dokonywać remontów pasa,

no i w tym momencie pojawia się pytanie: co można zrobić?

I tym momencie linie lotnicze mają wybór - albo uciekają

gdzieś bardzo daleko, bo nie ma oferty,

Modlin nie przyjmie,

bo jest

źle zorganizowany, zależny Ryanaira, jeszcze nie ma aktualnej decyzji środowiskowej,

więc nie ma możliwości,

Pytanie tak, do Łodzi?

Proszę bardzo, to jest kwestia komunikacji,

A może w tym momencie to jest

region, to jest jedyna możliwość, jest najbliższa.

Technicznie najsprawniejsza.

Najszybsza w wykonaniu, która może uzupełnić braki, spowodować, że jeżeli w ciągu godziny będzie można do Radomia

dojechać

drogą kolejową

czy samochodem, to w tym momencie pojawia się dostępność

tego lotniska na tyle blisko dla Okęcia,

jeżeli Okęcie

będzie też wspomagało ten proces przeniesienia

i pokaże

standard obsługi,

to to spowoduje,

będą musiały zrobić te

linie

po prostu ruch,

który oczywiście dzisiaj on

najlepiej to by było w centrum miasta

koło Pałacu Kultury... Mówiąc szczerze, jak popatrzymy na Europę, to Okęcie jest jedynym takim

lotniskiem w samym środku miasta. Berlin miał podobne, ale już z wycofał się z tego...

Miasto dojrzało do decyzji.

I oczywiście my mamy przyzwyczajenie, że najlepiej

pod mieszkanie

samolot powinien

podjeżdżać, a potem dopiero na

ten pas startowy ruszać...

Jesteśmy

przyzwyczajeni do

czegoś, co jest niestandardowe na świecie.

Jakoś się nie denerwujemy, kiedy jedziemy

do Hiszpanii czy do Francji czy do Wielkiej Brytanii,

że dotarcie na lotnisko zajmuje

od 40 do nawet 90 minut.

Nikt z tego nie robi problemu.

Miasto może się rozwijać. Przecież to,

co też ogranicza funkcjonowanie miasta to to,

że Okęcie

jest w mieście. Tam są ogromne tereny, które dla rozwoju miasta są niezbędne

są ogromne ograniczenia środowiskowe. Ci ludzie, którzy mieszkają w okolicach lotniska

odczuwają...

Ja odczuwam to nawet w tym studiu, bo te samoloty latają mi tutaj nad głową i czasami je wręcz tutaj słychać.

Jak się mieszka

i żyje w jakiejś przestrzeni, w której ciągle ten samolot ląduje...

W Lizbonie mamy taką sytuację,

i wtedy mieszkając,

bo tam mniej więcej do centrum 12 minut się jedzie.

Mieszkasz w hotelu i ci samolot

de facto

cały czas funkcjonuje nad twoim łóżkiem hotelowym.

To jest ogromny problem, oni będą też musieli się zmierzyć z wyzwaniem, jakim jest przeniesienie lotniska.

Panie doktorze, dziękuję bardzo. Doktor Artur Bartoszewicz, Szkoła Główna Handlowa, dziękuję bardzo!